Những món bánh cổ truyền trên mâm cỗ Tết của người miền Trung năm 2024

 

Vùng đất quanh năm nắng gió của đất Việt những ngày xuân, nhà nào cũng cố gắng có đủ đầy trên bàn thờ gia tiên những món ngon quê mình để có mâm cỗ đầy đủ nhất cúng Tổ.

Ở miền Trung, ngày Tết gói bánh tét là một điều truyền thống giống như người miền Bắc gói bánh chưng vậy. Bánh được gói bằng lá chuối với nhân giống bánh chưng ngoài Bắc gồm gạo nếp, đỗ xanh và thịt lợn, chỉ khác về hình dáng. Bánh tét được gói thành hình trụ dài, khi cắt khoanh bánh tròn, đẹp mắt, dễ ăn.

Bánh tét là món bánh trang trọng nhất trên mâm cỗ Tết của người miền Trung. Vào những ngày xuân, nhà nào cũng có một cặp bánh trên bàn thờ. Khách đến chơi nhà được mời khoanh bánh ngon, ăn kèm những lát dưa chua đậm đà thi vị dễ tiêu hóa hơn.


Bánh in là một trong những loại bánh phổ biến nhất ở Bình Định trong những ngày lễ, Tết. Bất kể sang hèn giàu nghèo gì, gia đình nào cũng có bánh in trên bàn thờ gia tiên. Bánh được làm bằng bột nếp, dễ làm nhưng không phải ai cũng cho ra được những chiếc bánh vừa xốp, vừa dẻo, không cứng cũng không bở. Từ những hạt gạo nếp xay nhuyễn cùng đường cát và đậu xanh tạo nên những chiếc bánh ngon đặc biệt hương vị mới lạ của mảnh đất miền Trung.


Với người dân xứ Quảng Nam, bánh tổ là loại bánh của ngày Tết. Những ngày đầu năm, trên bàn thờ gia tiên của người dân ở đây không thể thiếu loại bánh này. Truyền thuyết kể rằng loại bánh này vốn do tổ mẫu Âu Cơ làm ra phát cho trăm con lên núi xuống biển làm lương khô ăn dọc đường. Cũng có người cho rằng loại bánh này làm ra cốt là để cúng ông bà nên mới có tên gọi bánh tổ.

Nguyên liệu chính gồm có nếp, đường, hạt mè và gừng. Khuôn bánh tổ thường đan bằng tre trông như cái rọ, lá chuối được chọn lựa cẩn thận cắt ra lót vào trong khuôn. Bánh được gói lại và dùng tăm tre ghim kín các mép lá.


Với người Huế, bánh Su sê (hay Phu thê) không chỉ dùng trong lễ cưới hỏi mà còn có mặt trong ngày lễ Tết nhất là dịp Tết nguyên đán. Bánh được làm từ bột sắn có nhân đậu xanh với dừa hay tôm chấy (tôm tươi được rang xát cho nhỏ tơi ra), gói lá dừa đem hấp cách thủy.

Bánh Phu thê Huế khi ăn có vị dai dai của bột, sần sật của dừa, ngon ngọt của nhân đậu, thơm của nước hoa bưởi và lá dừa. Ngày nay, có nhiều loại bánh thay thế nhưng bánh phu thê Huế vẫn được nhiều người ưa chuộng.


Trên bàn thờ cúng gia tiên của người Huế còn có một loại bánh đặc biệt là món bánh măng, một loại bán hình vuông cạnh gói bằng giấy bóng kính màu vàng trong, vị ngọt mát dễ ăn, làm bằng bột nếp trộn với măng tươi và đường kính, dùng làm món ăn chơi bời như một thứ quà dành cho cả người lớn lẫn trẻ con và có thể ăn bất cứ lúc nào cũng được. Bánh dẻo mềm, thơm và những sợi măng non thêm cảm giác thú vị của hương vị quê nhà.


Bánh răng bừa ( hay còn gọi là bánh tẻ hoặc bánh lá) của người Thanh Hóa có hình dạng trông giống cái răng bừa. Đây cũng là loại bánh truyền thống được làm vào ngày rằm, ngày giỗ hay những ngày Tết Nguyên đán hay những khi nhà có công việc.

Để làm bánh này cần có nguyên liệu là gạo tẻ xay nhuyễn cùng nhân bánh gồm hành khô, mộc nhĩ băm nhỏ và thịt ba chỉ trộn chung với hạt tiêu. Khi ăn bánh chấm với nước mắm ngon tạo nên hương vị đặc biệt khó quên.