Đền Ngọc Sơn - Nét tâm linh mang tính biểu tượng của thủ đô năm 2024

Đền Ngọc Sơn tọa lạc trên gò đất cao ở phía Đông Bắc của hồ Hoàn Kiếm. Không chỉ là di tích Quốc gia mà đền Ngọc Sơn còn là một điểm du lịch không thể bỏ qua ở Hà Nội. Để hiểu rõ hơn về ngôi đền này, Mytour mời quý khách theo dõi bài viết dưới đây.

Đền Ngọc Sơn là một không gian linh thiêng, cổ kính trong lòng Hồ Gươm thơ mộng. Là một điểm tham quan đầu tiên mà ai cũng nghĩ tới khi du lịch tại Hà Nội.

Đền Ngọc Sơn – không gian văn hóa - tâm linh giữa lòng thủ đô

Được xây dựng từ đầu thế kỷ XIX, ban đầu được gọi là chùa Ngọc Sơn (chữ Nho: 玉山). Sau đó, vì ở trong thờ thần văn chương khoa cử (Văn Xương Đế Quân) và Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn nên đổi tên thành đền Ngọc Sơn.

Đền chỉ có kiến trúc vô cùng đơn sơ thuở sơ khai

Tính đến nay, đền Ngọc Sơn đã trải qua nhiều lần đổi tên, xây dựng lại. Bắt đầu từ thời vua Lý Thái Tổ, khi ông dời đô ra Thăng Long, ông đã đặt tên ngôi đền là Ngọc Tượng. Tiếp đến thời nhà Trần, ngôi đền được gọi tên là Ngọc Sơn. Đến thời nhà Lê, chúa Trịnh Giang cho dựng cung Thụy Khánh trên nền đất của đền Ngọc Sơn cũ. Tuy nhiên đến cuối đời nhà Lê, cung Thụy Khánh bị phá hủy.

Một nhà từ thiện thời đó có tên là Tín Trai đã dùng nền cung Thụy Khánh cũ. Để xây nên một ngôi chùa, lấy tên là chùa Ngọc Sơn. Trải qua nhiều năm tháng, ngôi chùa trở nên rêu phong, đổ nát. Vài năm sau, con trai của ông Tín Trai nhượng lại ngôi chùa này cho một hội từ thiện. Sau đó, hội từ thiện tiến hành sửa sang, dỡ bỏ gác chuông của chùa để cải tạo thành đền thờ Văn Xương Đế Quân

Cho đến năm 1865, nhà nho Nguyễn Văn Siêu đứng ra tu bổ lại ngôi đền. Dần dần, đền mới có diện mạo như ngày nay. Ngoài đắp thêm đất và xây kè đá xung quanh, ông còn cho xây thêm đình Trấn Ba, bắc một cây cầu đi vào đền từ bờ Đông, đặt tên là cầu Thê Húc. Ở phía bên trái của ngôi đền, ông cho dựng Đài Nghiên. Phía Đông trên núi Ngọc Bội, ông cho xây thêm Tháp Bút, tất cả tạo nên một thể hoàn chỉnh.

Kiến trúc tổng quan của đền Ngọc Sơn 

Kiến trúc tổng quan của di tích này là sự kết hợp hài hòa của tôn giáo và văn hiến qua ngàn năm lịch sử. Đó là một ví dụ điển hình về không gian kiến trúc tuyệt tác. Đền Ngọc Sơn được thiết kế theo hình chữ Tam. Bên trong đền có khắc các câu đối, bài trí hoành phi và đồ vật một cách hợp lý.

Cùng với Đền, Tháp Bút – Đài Nghiên là những biểu tượng văn hóa của thủ đô. Đây cũng là những công trình kiến trúc nổi tiếng của Thăng Long từ nhiều đời nay.

Đền nằm yên ả bên mặt hồ Hoàn Kiếm

Có nhà thơ từng viết rằng:

“Rủ nhau xem cảnh Kiếm hồ

Xem cầu Thê Húc, xem chùa Ngọc Sơn

Đài Nghiên, tháp Bút chưa mòn

Hỏi ai gây dựng nên non nước này”

Dấu vết của ngàn năm văn hiến của đất Việt cùng với lịch sử nước nhà như được in hằn trên từng bờ tường, mái ngói nơi đây. Chiếc cầu Thê Húc bắc ngang từ bờ đến cổng đền làm khu quần thể danh thắng này nổi bật, lộng lẫy nhưng không kém phần cổ kính. Ngôi đền vừa lạ lẫm lại vừa rất thân thuộc trong ký ức mỗi người con Hà Nội trong những tháng năm xưa cũ.

Tháp Bút

Vào năm 1865 danh sĩ Nguyễn Văn Siêu đã cho xây một tháp đá ngoài cổng vào Đền Ngọc Sơn. Nằm trên núi Ngọc Bội được xếp bằng nhiều tảng đá lớn nhỏ, Tháp Bút cao 9 mét. Đỉnh tháp là ngọn bút lông, đường kính 12. Trên phần thân tháp, Nguyễn Siêu cho tạc ba chữ “Tả Thiên Thanh” theo chiều dọc, có nghĩa là “viết lên trời xanh”.

Tháp Bút như chạm bầu trời

Đài Nghiên

Đi qua Tháp Bút, bạn sẽ thấy một Đài Nghiên được đặt ở ngay tại khu cổng chính. Một viên đá được sử dụng để pha mực tàu viết chữ nho ngày xưa được đặt trên đỉnh đài Nghiên, có hình nửa quả đào. Phía dưới là ba con cóc được khắc từ tảng đá to liền khối được đặt trên bệ gạch. Ba con cóc cùng há miệng như đang nói điều gì hân hoan.

Mặt trước Đài Nghiên khắc một vế đối bằng chữ Hán: “Kịch thiên bút thế thạch phong cao”. Câu đó có nghĩa là thế bút chống trời, cao như ngọn núi đá. Qua đó, câu đối thể hiện khí phách hiên ngang, tinh thần độc lập, khẳng định địa thế “tri thức” của người Việt ngàn đời nay. Trên Nghiên còn có một bài minh gồm 64 chữ, được khắc nhằm nói rõ ý nghĩa của việc dựng Đài. Ngoài ra, ở hai bên của Đài có Bảng Rồng và Bảng Hổ, là biểu tượng cho hai bảng lưu danh những người đỗ đạt cao từ thời xưa. 

Cầu Thê Húc

Cầu Thê Húc là cây cầu dẫn du khách vào đền Ngọc Sơn. Được làm bằng gỗ, sơn màu đỏ son, cong như dải lụa. Chân cầu choãi rộng, ghim sâu vào lòng hồ. Tay vịn tạo thành những chữ nhân bắt chéo, chia ra từng ô vuông nhỏ giống bàn cờ. Vắt qua làn nước xanh ngọc bích của Hồ Hoàn Kiếm, nổi bật bên những hàng liễu rủ, cành đa cổ kính. Cây cầu như nối phố xá ồn ào đến với ngôi đền đầy tĩnh lặng, trầm mặc. Với cái tên có ý nghĩa “nơi ánh mặt trời đậu buổi sớm mai”, được người dân coi là biểu tượng của thần Mặt Trời.

“Cầu Thê Húc có màu đỏ son, cong cong như con tôm, dẫn vào đền Ngọc Sơn”

Lưu ý khi tham quan đền Ngọc Sơn

Giá vé tham quan:

• Người lớn: 30.000VND/người
• Trẻ em: 15.000VND/người

Giờ mở cửa

Đến mở cửa từ 7h00 đến 18h00 vào tất cả các ngày trong tuần.

Vì đây là nơi tôn nghiêm, linh thiêng nên du khách nên ăn mặc lịch sự, kín đáo khi tham quan đền. Ngoài ra, du khách chú ý nói năng nhẹ nhàng, lịch sự, xếp hàng trật tự vào thăm đền trong trường hợp đông khách. Du khách hạn chế động chạm vào những hiện vật không được ban quản lý cho phép

Người dân tấp nập đổ về chốn linh thiêng

Lời kết 

Ngày nay, đền Ngọc Sơn thu hút nhiều khách du lịch trong nước và quốc tế đến tham quan và khám phá. Đặc biệt, đền vẫn là nơi thờ tự linh thiêng của các sĩ tử nếu muốn thi cử đỗ đạt.