Du lịch tại An Sơn Miếu - địa điểm độc đáo ở Bà Rịa - Vũng Tàu năm 2025

An Sơn Miếu, còn được gọi là Miếu bà Phi Yến, là nơi thờ cúng bà Phi Yến - thứ phi của vua Gia Long (Nguyễn Ánh). Người dân Côn Đảo coi bà Phi Yến như một vị nữ thần thứ hai chỉ sau cô Sáu (nữ liệt sĩ Võ Thị Sáu). Khi đến Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu), du khách không thể bỏ qua địa điểm du lịch An Sơn Miếu.

Du lịch Vũng Tàu là một trong những chủ đề liên quan đến tin tức.

Câu ca dao đã được truyền lại qua các thế hệ

Du khách đến thăm Vũng Tàu – An Sơn Miếu sẽ được người dân Côn Đảo kể câu chuyện về bà Phi Yến, một người phụ nữ đức hạnh và trung trinh, là thứ phi của Nguyễn Ánh (sau là vua Gia Long).

Vào khoảng năm 1783, Nguyễn Ánh bị bắt theo dõi và truy đuổi bởi quân đội Tây Sơn, nên anh ta đã phải trốn ra Côn Đảo. Do thất bại liên tục, Nguyễn Ánh muốn đưa hoàng tử Hội An (tên tục là hoàng tử Cải) cùng với Bá Đa Lộc sang Pháp để làm con tin cầu viện. Tuy nhiên, thân sinh của hoàng tử Cải, Bà Phi Yến, khuyên rằng "Việc đánh nhau với Tây Sơn là chuyện trong nhà, thiếp nghĩ chúa công không nên nhờ vả ngoại bang, thắng được giặc Tây Sơn cũng chẳng vẻ vang gì mà e còn lắm điều rối rắm về sau…".

Vì những lời khuyên của Nguyễn Ánh, bà Phi Yến đã đồng ý với quân Tây Sơn để bà bị giam cầm trên một hòn đảo hoang vắng ở phía Tây Nam của Côn Đảo (Hòn Bà hiện nay). Sau khi lệnh giam cầm được ban hành, Nguyễn Ánh đã được tin tức rằng quân Tây Sơn sắp đuổi theo đến Côn Đảo, vì vậy họ đã cùng nhau chạy trốn. Hoàng tử Cải lúc đó khóc lóc yêu cầu Nguyễn Ánh ném mẹ bèn xuống biển, để trôi vào làng Cỏ Ống. Người dân đã đem chôn cất và lập miếu thờ tại đây, để làm địa điểm du lịch.

Bà Phi Yến đã được hai con vật khôn ngoan là vượn bạch hổ và hắc hổ cứu sống và đưa đến làng Cỏ Ống, nơi có phần mộ của hoàng tử Cải. Dân làng Cỏ Ống đã dựng cho bà Phi Yến một nếp nhà gần đó để cô có thể dễ dàng lui tới chỗ con trai của mình. Vì câu chuyện của bà Phi Yến và hoàng tử Cải, dân gian đã lưu truyền câu ca dao buồn “Gió đưa cây cải về trời, Rau răm ở lại chịu lời đắng cay”. Cải là tên tục của hoàng tử Hội An, còn Răm là tên tục của bà Phi Yến.

Tôn vinh đức hạnh của người phụ nữ trung trinh ở đâu?

Trong đêm Tháng Mười âm lịch năm 1785, khi làng An Hải (nơi có An Sơn Miếu ngày nay) đang diễn ra hội chay tế lễ, người dân đã rước bà Phi Yến ra dự để thêm phần long trọng. Tại đó, một gã đồ tể tên Biện Thi đã lẻn vào cấm phòng bà Phi Yến để giở trò sàm sỡ, nhưng chỉ vừa nắm được tay, kẻ này đã bị dân làng bắt giam.

Về đêm đó, bà Phi Yến đã quyết định giữ tròn tiết hạnh của mình tại làng An Hải. Người phụ nữ "trung trinh tiết liệt" đã được người dân lập một miếu thờ để tôn vinh cô, được gọi là Miếu bà Phi Yến hoặc An Sơn Miếu. Hàng năm, ngày 18 tháng 10 âm lịch, người dân làng An Hải sẽ tổ chức lễ giỗ tại miếu thờ này.

Miếu Bà Phi Yến được người dân Côn Đảo coi như một vị nữ thần, thể hiện đức hạnh, nhân phẩm cao quý và phò trợ cho cuộc sống bình an của cư dân. Nó đã trở thành một địa điểm thăm quan nổi tiếng của Vũng Tàu, hấp dẫn khách du lịch, không chỉ là nơi thể hiện văn hóa tinh thần của người dân Côn Đảo mà còn là một điểm đến hấp dẫn.

Ngôi miếu bỏ bé, được lợp ngói âm dương bình dị như ở bao làng quê khác, nằm giữa những tán cây xanh rợp mát, trước sân là cây cối, hoa lá xanh tốt bốn mùa. Ngay sân trước là lư hương lớn để người dân và du khách đến dâng hương, trong miếu có ban thờ bà Phi Yến giản dị và trang nghiêm, luôn được quét dọn, lau chùi sạch sẽ.

Trong An Sơn Miếu có một bàn thờ, trên đó có bốn chữ "Quốc thái dân an" ở một bên và bốn chữ "Phong điêu vũ thuận" ở bên kia. Người dân đã thừa hưởng đức độ của bà Phi Yến để cầu nguyện cho nước non, bá tính và sự bình yên, vì thế miếu bà được gọi là An Sơn Miếu.

Lễ Giỗ Độc Đáo của Người Dân Côn Đảo

Hàng năm, người dân làng An Hải tại Vũng Tàu tổ chức Lễ giỗ để tưởng nhớ đức hạnh của bà vào tháng 10 âm lịch. Đây là một di sản văn hóa độc đáo của người dân Côn Đảo, được xếp vào những lễ hội Vũng Tàu đặc sắc nhất, được nhiều du khách quan tâm. Lễ giỗ được tổ chức rất long trọng.

Từ đêm 17/10 âm lịch, người dân địa phương đã bắt đầu bày các loại hoa quả, xôi chè để cúng Bà và đón khách thập phương. Mỗi hộ dân cũng đến miếu để dâng lên những món đồ chay mộc mạc và thể hiện tâm niệm cầu khấn đức Bà ban cho những điều tốt lành, may mắn.

Sau khi lễ kết thúc, các hoạt động văn nghệ, vui chơi nhảy múa đã diễn ra với sự náo nhiệt cực độ. Đặc biệt hơn, những người yêu thích đờn ca tài tử đã có một đêm thức cùng những giai điệu mượt mà, đầy đặn và đằm thắm.

Vào 9h sáng ngày 18/10 âm lịch, buổi lễ chính thức bắt đầu. Hương, hoa, bánh và hoa quả được bày biện trên những chiếc mâm tỉ mỉ và đẹp mắt. Nhiều người đội lễ đội mâm lên đầu rồi xếp thành hàng dài thẳng tắp.

Trong khi nhạc lễ réo rắt, trong không khí buồn bã, làn khói hương tôn nghiêm, thành kính, người dân làng An Hải và nhiều du khách đã dâng lễ, thắp hương. Mọi người mong muốn gia đạo yên ấm, cuộc sống thái bình.

Tại lễ nghi trang trọng này, du khách và người dân được thưởng thức những món ăn chay đẹp mắt, ngon miệng và thanh tịnh, do người dân đóng góp nguyên liệu và chế biến. Đó là tấm lòng của người dân An Hải dâng cúng bà Phi Yến và để thết đãi khách phương xa.

Mỗi năm, khi đến dịp giỗ bà Phi Yến, An Sơn Miếu lại trở nên nhộn nhịp, rộn ràng và đón nhận rất nhiều du khách đến tham quan và tận hưởng không khí lễ hội trang trọng, ấm cúng. Đây là nơi tinh thần của người dân An Hải và Côn Đảo, là nơi họ luôn luôn trân trọng và thờ cúng cẩn thận.

Nếu du khách đang có dịp đến Bà Rịa – Vũng Tàu, hãy đến An Sơn Miếu để tìm hiểu về câu chuyện của người phụ nữ trung trinh tiết liệt và khám phá những màu sắc tinh thần của đời sống của người dân Côn Đảo.

Liệu bạn có thể đi du lịch Vũng Tàu trong một ngày không?