Lễ rước Mục đồng năm 2024

Lễ rước Mục Đồng là lễ hội dành cho trẻ chăn trâu được tổ chức ở làng Phong Lệ, Hòa Châu, Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng. Ba năm một lần, dân làng lại tổ chức một lễ trọng: lễ rước mục đồng. Lễ diễn ra trong hai ngày cuối tháng ba âm lịch nhằm cầu một vụ mùa bội thu. 

Theo các bậc cao niên, làng Phong Lệ xưa có tên gốc là xứ Đà Ly, sau chia làm hai làng là Phong Bắc nay thuộc phường Hòa Thọ Tây, quận Cẩm Lệ, và Phong Nam thuộc xã Hòa Châu, huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng. Dù chia tách địa lí hành chính như vậy, song ngày Lễ hội rước Mục Đồng, người dân hai địa phương cùng về tham dự.

Một lễ hội độc đáo dành riêng cho trẻ chăn trâu

Cụ Ông Văn Tứ, 87 tuổi, Trưởng ban tư lễ đình Thần Nông kể, theo truyền thuyết, làng Phong Lệ xưa có một cồn cỏ giữa đồng. Ngày kia, có người xua đàn vịt lên cồn, chân vịt bỗng bị dính chặt xuống đất như có bàn tay giữ lại. Dân làng cho là có thần linh "cư ngụ" nên chẳng ai dám bén mảng đến cồn. Từ đó cồn có tên là cồn Thần. Sau một thời gian, đàn trâu trong làng chạy lạc lên cồn, đám trẻ đến tìm, nhưng người và trâu không xảy ra chuyện gì. Từ đó có tiếng đồn lan ra là cồn Thần chỉ dành cho trẻ mục đồng đến gần. Xóm cồn về sau được gọi là xóm Đồng, làm nơi tụ tập của các mục đồng trong làng. Qua nhiều thế hệ dần dần hình thành một lễ hội dành riêng cho các trẻ chăn trâu, gọi là lễ rước Mục Đồng.

 Không khí rộn ràng trong lễ hội

Cụ Ngô Tấn Văn, 80 tuổi, thôn Phong Nam cho biết, ngày trước có lệ cứ 3 năm một lần làng tổ chức lễ rước Mục Đồng. Sau giãn dần ra 6 năm, rồi cuối cùng là 12 năm mới tổ chức một lần. Năm 12 tuổi, cụ là trẻ chăn trâu được tham dự lễ hội rước Mục Đồng. Ngày trước, lễ hội rước Mục Đồng tổ chức rất lớn, 3 ngày 3 đêm, có giết trâu, có hát mục đồng, không khí trong làng nhộn nhịp, vui tươi.

Cây đại kì với trang trí độc đáo

Xem thêm: các khách sạn tại Đà Nẵng

Ông Ngô Văn Nghĩa, 67 tuổi, Trưởng ban tổ chức lễ rước Mục Đồng cho biết: "Ngày xưa, từ cuối tháng Ba âm lịch, khi vụ mùa đã xong là lúc chuẩn bị cho lễ hội bắt đầu. Không khí trong làng rộn ràng, tất bật để chuẩn bị lễ hội. Ngoài cờ nhỏ của mục đồng, còn có 17 cây "đại kì" của chư phái tộc. "Đại kì" với cán lớn bằng tre dài 5 mét, có khoan lỗ đút cây ngang qua để treo các con giống. Nào là tứ linh (lân, long, quy, phượng), tứ nghệ (sĩ, nông, công, thương). Nhưng nhiều nhất vẫn là cày, bừa, cuốc, gàu dai, gàu sòng, dừng, nia... Để được chiếm giải trong lễ hội, các tộc họ có điều kiện "sáng tác" các hình tượng bằng gỗ rất công phu, mĩ thuật. Mang trên mình nhiều thứ như vậy nên cây cờ lớn thường rất nặng, phải chọn 3 lực điền khoẻ mạnh với đầy đủ nai nịt ngang lưng mới đủ sức mang cờ. Sau 60 năm lễ hội bị gián đoạn, đây là lần thứ hai, tổ chức lễ hội đặc sắc này (lần thứ nhất tổ chức vào năm 2007).

Nét độc đáo trong văn hóa lễ hội Đà Nẵng

Xem thêm: Các khách sạn giá rẻ tại Đà Nẵng

Lễ rước Thần Nông, hay rước Mục Đồng ở làng Phong Lệ là một hình thức coi trọng nghề nông, giá trị người nông dân được nâng cao. Trong xã hội phong kiến ngày xưa xem thường những kẻ chăn trâu. Tuy nhiên, khi đến làng Phong Lệ (xưa) trong những ngày rước Thần Nông, trẻ chăn trâu được tôn vinh, xem trọng.

Chiều ngày 29 tháng 3 âm lịch làm lễ dạo đồng. Cũng là khoảng thời gian để con cháu sinh sống, làm việc ở các nơi xa kéo về đông đủ. Mục đồng sẽ cầm cờ và dạo quanh các cánh đồng với ý nguyện cầu cho mùa màng được bội thu. Sáng 30 lễ hội chính thức được diễn ra. Khi hừng đông chưa sáng trong làng đã vang lên tiếng trống giục giã dân làng về dự hội.

Dân làng từ già tới trẻ tất cả tụ hội về đình thần hay còn gọi là đình Mục Đồng. Trùm Mục là người cai quản các mục đồng ăn mặc chỉnh tề tiến vào hậu tẩm khấn vái rồi cung thỉnh bài vị Thần Nông đặt vào kiệu. Kiệu rước được bài trí như kiệu rước Thần, nóc gồm 4 mái được trang trí 4 giao lá, rèm kiệu thì rực rỡ bởi hoa và đèn và được 4 mục đồng cao bằng nhau khiêng.

Thi kéo co dân gian trong lễ hội

Xem thêm: Tour du lịch Đà Nẵng giá tốt

Đoàn cờ mục đồng đi đầu đám rước, sau đó tới cờ 13 tộc họ. Dàn cổ nhạc kế tiếp theo với chiêng trống, kiểng cổ càng tạo cho không khí thêm rộn ràng. Nhà ai có trâu đều sắm sửa một mâm lễ vật , đó có thể là mâm xôi với hoa quả hay con gà hoặc một cái đầu heo và cho người đội theo đám rước. Nổi trội hơn hẳn giữa lễ hội là kiệu rước uy nghiêm, trang trọng và cuối cùng là người dân trong làng sẽ nối đuôi nhau đi cuối đoàn rồng rắn tiến về phía cồn Thần.

Trong âm thanh dậy trời của trống chiêng nhã nhạc, dưới ánh sáng bập bùng của các ngọn đuốc, đám rước tạo nên một bức tranh thanh bình trên đường làng còn mờ trong sương sớm.

Khi mặt trời nhô lên quá rặng tre thì là kịp lúc lễ rước vừa xong. Dân làng lại quay về với cuộc sống đồng áng hàng ngày, nhưng lễ rước đã ấp ủ cho họ một niềm tin về gió mưa hòa thuận, một vụ mùa bội thu.