Hội đền phò mã - Đền Dẹo năm 2024

Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Thành phố Đền Dẹo, thị trấn Núi Đèo, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng

 

Thủy Nguyên là vùng đất cổ nằm bên dòng sông Bạch Đằng lịch sử, nơi đây được xem là vị trí “yết hầu” trong tuyến phòng thủ vùng quan ải phía Đông Bắc của Tổ quốc. Lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc đã ghi nhận những đóng góp của nhân dân Thủy Nguyên, đặc biệt trong chiến thắng chống quân Mông Nguyên lần thứ III (năm 1288). Đến nay, chứng tích còn được lưu lại thông qua hệ thống các di tích, công trình thờ tự dành để tưởng nhớ các tướng quân, nhân vật lịch sử thời Trần; đây được xem như những tượng đài chiến thắng, biểu trưng cho truyền thống yêu nước của huyện, tiêu biểu như đền Thụ Khê (xã Liên Khê), đền Trần Quốc Bảo (thị trấn Minh Đức), đình Chung Mỹ (xã Trung Hà), đền An Bạch (xã An Lư), đền Bạch Đằng (xã Phục Lễ), đền Do Lễ (xã Tam Hưng)…, một trong số đó là đền Dẹo (thị trấn Núi Đèo).

 

Hội đền phò mã (Đền Dẹo) - Ảnh: Sưu tầm

Xem thêm: Các khách sạn tại Hải Phòng

 

Đền Dẹo tọa lạc trên đường Bạch Đằng, thị trấn Núi Đèo, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng; đây là vị trí sầm uất nhất của trung tâm huyện lỵ Thủy Nguyên. Trước đây địa bàn này thuộc về xã Thủy Đường; sau đó, huyện đã thành lập đơn vị hành chính mới trên cơ sở chia tách phần đất tiếp giáp của hai xã Thủy Sơn và Thủy Đường lấy tên là thị trấn Núi Đèo, địa bàn đền đứng chân thuộc về thị trấn Núi Đèo như ngày nay.

 

Du lịch Hải Phòng - Ảnh: Sưu tầm

 

Tương truyền, thủa trước đền được xây trên đỉnh đồi Yên Ngựa, dốc Dẹo (sau tên gọi này được nhân dân đọc chệch âm thành “Đèo” (núi Đèo)), nhưng có lần Khâm sai đại thần Nguyễn Tri Phương đi qua đây vì không hạ mã nên bị ngã ngưa, ngài truyền cho nhân dân địa phương chuyển đền thấp xuống tại vị trí như hiện tại.

 

Khám phá Hải Phòng - Ảnh: Sưu tầm

 

Xem thêm: Các khách sạn giá rẻ tại Hải Phòng

 

Phía sau đền là núi Sơn Đào sừng sững với độ cao trên 146m, như một pháo đài phòng thủ vững chắc của thiên nhiên. Xuyên suốt chiều dài lịch sử chống ngoại xâm, núi Sơn Đào luôn giữ vị trí đồn canh chiến lược; từ đây có thể bao quát một vùng rộng lớn, thuận cho việc quan sát tình hình di chuyển của địch quân, cũng như việc bố trí trận địa phòng thủ sông Bạch Đằng để tiêu diệt quân thù.

 

Đền Dẹo được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ XV, qua nhiều lần tu sửa và lần gần đây nhất vào năm 2010 có kiến trúc như hiện nay. Đền có quy mô không lớn, tuy nhiên các công trình được bố cục hài hòa; ở giữa là chính điện, tòa giải vũ hai bên hợp với tam quan nội tạo thành kiểu kiến trúc chữ Quốc “國” vuông vức, đăng đối. Chính điện theo lối chữ Nhất “–”, phần mái tạo dáng bốn mái, lợp ngói vẩy rồng với các trang trí tại bờ nóc, “Con sô bờ chảy”, đầu đao được uốn cong thanh thoát; hai giải vũ theo kiểu “Đầu hồi bít đốc”; tam quan nội mang dáng dấp nghi môn của một ngôi đình Bắc bộ truyền thống với cửa chính được tạo bởi hai trụ biểu, cửa phụ hai bên thấp buộc khách thập phương khi ra vào cửa đều phải nghiêng mình để bày tỏ lòng thành kính đối với bản thần linh… tất cả góp phần tôn thêm vẻ cổ kính, tôn nghiêm cho toàn bộ không gian kiến trúc.

 

Đền Phò Mã thờ Lại Văn Thanh - vị tướng đã có công trong chiến thắng Bạch Đằng năm 1288. Theo truyền ngôn địa phương, Lại Văn Thanh vốn người trang Thủy Đường (nay là xã Thủy Đường, huyện Thủy Nguyên). Ngay từ thủa nhỏ, ông đã thể hiện là người thông minh, tài trí những cũng rất mực hiếu hạnh. Cha ông mất sớm, gia cảnh thanh bần, ông thường phải đi biểu diễn võ nghệ lấy tiền phụng dưỡng mẹ già.

 

Năm 1287, khi giặc Nguyên xâm lược nước ta, Lại Văn Thanh đã nhờ bà con làng xóm chăm sóc mẹ để lên đường đi ứng tuyển đánh giặc. Nhờ tài thao lược nên ông được vua Trần trọng dụng và hứa sau khi thắng trận về sẽ gả công chúa, phong tước vị Phò mã. Trong trận quyết chiến trên sông Bạch Đằng vào năm 1288, ông chiến đấu dũng cảm, lập nhiều công trạng được phong làm “Đô úy Thượng phẩm Đại Liêu”. Về sau ông đã hy sinh trên sông nước quê nhà được nhân dân nhân dân địa phương tôn kính lập đền thờ tự, các triều đình phong kiến đã ban sắc phong làm “Nội quốc công Thượng đẳng phúc thần”; vì vậy cũng có quan niệm cho rằng đền được xây dựng vào thế kỷ XIII. Từ tích trên nên về sau, ngôi đền thường được dân gian gọi là đền Phò mã (tức đền thờ con rể vua).

 

Bạn hãy đến và thưởng thức - Ảnh: Sưu tầm

Xem thêm: Các tour du lịch Cát Bà - Hải Phòng

 

Lễ hội đền Phò Mã diễn ra vào ngày 06 tháng Giêng hàng năm, đây là một trong những lễ hội có truyền thống từ lâu đời của huyện Thủy Nguyên. Trong lễ hội, bên cạnh các nghi thức tế lễ cầu cho “Quốc thái dân an”, “Mùa màng tươi tốt” còn là thời gian để nhân dân Núi Đèo, Thủy Đường và vùng lân cận bày tỏ lòng thành kính, biết ơn đối với vị tướng có công chống ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc.

 

Đền Dẹo đã được Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng xếp hạng là Di tích Lịch sử Văn hóa theo Quyết định số 161/QĐ-UBND ngày 21/01/2009./.

 

Mytour.vn - Theo Phòng VH&TT TH